Tips voor het creëren van een sociaal veilige werkomgeving
Het waarborgen van een sociaal veilige werkomgeving is essentieel voor het welzijn van medewerkers en de gezondheid van de organisatie. Een veilige werkplek draagt bij aan meer werkplezier, minder ziekteverzuim, hogere productiviteit en een lager personeelsverloop.
Hieronder volgen enkele tips om een veilige werkomgeving te creëren en te onderhouden.
1. Investeer in kennis en training
Een sociaal veilige werkomgeving begint met kennis over wat sociale veiligheid is en wat het belang ervan is, zie Wat is dat: sociale veiligheid? Leidinggevenden moeten goed getraind zijn in de kenmerken van sociale veiligheid en het herkennen van signalen van ongewenst gedrag.
2. Blijf in gesprek
Het gesprek aangaan over sociale veiligheid doe je niet één keer, maar is een continu proces. Leidinggevenden dienen regelmatig met hun teams te praten over gewenst en ongewenst gedrag: ‘wat is voor jou grensoverschrijdend?’ en ‘voel jij je prettig met dit soort gedrag?’ Het regelmatig bespreken van (on)gewenst gedrag en het stellen van grenzen maakt het gemakkelijker voor medewerkers om hun zorgen te delen.
3. Stel een gedragscode op
Een gedragscode die samen met de medewerkers wordt opgesteld, zorgt ervoor dat de regels écht gaan leven binnen de organisatie. Dit moet niet alleen een formeel document zijn, maar een set afspraken die door iedereen gedragen wordt. Door de gedragscode samen te ontwikkelen, wordt deze beter nageleefd.
4. Geef het goede voorbeeld
Leidinggevenden spelen een cruciale rol in het bevorderen van een veilige werkomgeving door voorbeeldgedrag te tonen. Het gaat niet alleen om zelf correct handelen, maar ook om adequaat reageren op ongewenst gedrag of signalen daarvan. Niet reageren op ongewenst gedrag, betekent dat je het toelaat, en daarmee stel je een verkeerde norm.
5. Bouw aan een aanspreekcultuur
Een cultuur waarin mensen elkaar respectvol kunnen aanspreken is essentieel. Ook dit begint met voorbeeldgedrag van de leidinggevenden. Als zij actief om feedback vragen op hun eigen functioneren en laten zien dat ze daar positief op reageren en daar iets mee doen, voelen medewerkers zich ook veilig genoeg om hun zorgen te delen. Spreek vanuit de waarden en normen van de organisatie, dat maakt meer indruk dan wanneer eigen normen en waarden als maatstaf dienen. ‘Dit soort gedrag past niet bij onze organisatie of past niet bij de afspraken die we samen hebben gemaakt.’
6. Pak signalen serieus op
Laat zien dat je als organisatie signalen van ongewenst gedrag serieus neemt en zorgvuldig opvolgt. Wanneer medewerkers merken dat klachten serieus worden behandeld, zijn ze eerder geneigd zich uit te spreken als ze zich onveilig voelen. Ook de vertrouwenspersoon kan een waardevolle bron zijn om te achterhalen welke signalen er spelen binnen de organisatie. Uiteraard zal deze de vertrouwelijkheid daarbij in acht nemen.
7. Stel een vertrouwenspersoon aan
Ook in een open aanspreekcultuur kan het voor sommige medewerkers moeilijk zijn om hun zorgen te delen. Een vertrouwenspersoon kan hierbij helpen. Zorg dat deze vertrouwenspersoon gecertificeerd is en duidelijk weet wat wel en niet kan worden gedeeld met de organisatie. Dit biedt medewerkers een veilige uitlaatklep voor hun zorgen.
8. Monitor en evalueer continu
Sociale veiligheid is geen eenmalige actie. Het vereist voortdurend onderhoud. Zorg dat je regelmatig de werksfeer evalueert via medewerkers tevredenheidsonderzoeken, PSA-checks en teamoverleggen.
Het creëren van een sociaal veilige werkomgeving vraagt om proactieve betrokkenheid, een open communicatiecultuur en duidelijk beleid. Uiteindelijk profiteren zowel de organisatie als de medewerkers ervan als een veilige en plezierige werksfeer de norm is.
Het LIVP biedt diverse diensten aan ter bevordering van een sociaal veilige werkomgeving. Heb je vragen of wil je meer informatie? We staan je graag te woord.